George ORWELL ve 1984
Son zamanlarda bu ismi birçok ünlü kişilerin sosyal medya paylaşımında görür olduk veya bir kitapçıya gittiğimizde en çok satılanlar rafında(son zamanlarda bu biraz zor) ya da internette alışveriş yaparken sıkça karşılaşır olduk. Özellikle belirtmek isterim ki Twitter gibi sosyal medya platformlarda iki ayda bir ya da üç ayda bir gündeme geliyor ve kitaplarındaki sözler paylaşılıyor. Peki ama neden? George Orwell kitaplarında ne söylemiş, ne anlatmış ki ölümünün üzerinden yetmiş bir yıl geçmesine rağmen kitaplarının değeri azalmıyor. Hatta azalmayı bırakın her geçen gün giderek daha fazla değer görüyor. Bu durumun en önemli sebebi belki de tek sebebi kitaplarında söylediklerin gerçek olması ya da bizim o gerçekliğe bu kadar yaklaşmış olmamız. Bu gerçekliği en çok “1984” adlı kitabında açıkça anlatıyor.
Son zamanlara ünü “Hayvan Çifliğin”i geçen ve herkesin bu yüzyıl da gerçekleştiğine inanadığı “1984” adlı kiptabını her yerde görüyorüz. İnsanlar bu kitabı neden bu kadar çok seviyor diye sorduğumuzda ise aslında sevdikleri için değil yaşadıkları yüzyılla kitapta anlatılan evrenin birbiri ile örtüşmesinden kaynaklı olduğunu görüyoruz. Tekrar neden sorusunu yöneltmek istiyorum. Neden insanlar “1984” ile 21. yüzyılın örtüştüklerini düşünüyor? İnsanlar olarak genel tutuyorum çünkü bu düşünceye sahip sadece Türkiye’deki insanlar değil dünyadaki insanların çoğu bu şekilde düşünüyor. Soruya geri dönersek eğer bu soruyu cevaplamak için önce kitabın içindeki dünyayı bilmek gereklidir. Kitap yaşadığımız dünyayı üç bölmüş ve üç büyük ülke dışında ülke yok. (Avrasya, Okyanusya ve Doğu Asya) Bu ülkeler aynı şeklide yönetiliyor ancak birbirleri ile savaş haline. Yönetim şekli olarak bir parti tarafından yöntiliyor. Parti devamlılığını sürdürmek için halkın yaptığı her davranışı, her hareketi hatta düşünceleri bile kontrol etmeye çalışıyor. Kontrol etmek için de her yere kameralar, dinleyiciler yerleştiriyor. Eğitim sistemini, aileyi ve hatta dili dahi sadece partiye sadık vatandaşlar yetiştirmek amacıyla değiştiriyorlar. Bir nevi parti için kukla yaratılıyor. Kitaptaki evren genel hatları ile bu kadar. Şimdi insaların neden bu kadar çok kitap hakkında konuştuğunu az çok anladık. Çünkü teknolojik gelişmeler George Orwell tahmininden daha fazla gelişti ve insaları kontrol etmek daha kolay hale geldi. Çok basit bir örnek verecek olursak 2016 Amerika seçimleri sırasında kullanılan yöntemlerden biri de sosyal medya platformlar sayesinde halkın verilerini alması ve buna yönelik parti reklamlarını , sloganlarını değiştirmesi gibi durumların oluşması aslında buna çok net bir örnektir. Bir diğer örnekse birkaç ay önce whatsapp kişisel verileri üçünü bir kurumla ya da kişi ile paylaşacağına dair yaptığı açıklamadır. Bu dolayıdır ki insanlar George Orwell tasarladığı distopyada yaşadıklarını düşünüyor.
İnsanlar George Orwell okuyor çünkü yaşadıkları çağın nereye gideceğini görmek istiyor. Belki de engel olabilmek için okuyorlar. İnsanlar özgürlüklerini kaybetmek istemediklerinden dolayı bu kadar çok paylaşımda bulunup biz farkındayız diyorlar. Ya da sadece bu gün olduğu gibi yarın da gelecekte de “2+2=4” diyebilmek istiyorlardır.
H.ÖZBOLAT
24.03.2021
Bir Çarşamba Akşamı
